Eenzaamheid

door Dr Patrick Quanten MD

Eenzaamheid is iets dat we allemaal al wel eens gevoeld hebben. Het is een gemoedstoestand waar we allemaal al mee te maken hadden, en voor sommigen onder ons is het een bijna constante toestand in hun leven. Over het algemeen is het niet iets waar we echt van genieten en het woord zelf heeft een negatieve bijklank.

Gezien het vele lijden dat in de wereld dat veroorzaakt wordt door eenzaamheid is het verbazend dat niemand, tot op heden, er een "genezing" voor gevonden heeft. Over het algemeen wekt het heel wat sympathie op, omdat we ons allemaal kunnen voorstellen hoe het is, maar geen enkele benadering van het probleem heeft tot op de dag van vandaag enige verlichting voor de pijn kunnen brengen. Depressie, en zelfs zelfmoord, zijn akelige gevolgen van eenzaamheid.

Meestal behandelen we eenzaamheid van mensen door te proberen hen met andere mensen te laten omgaan. We moedigen hen aan om bij een groep te gaan, andere mensen te ontmoeten, dingen te gaan "doen", actief te zijn, allemaal dingen die bedoeld zijn om je ergens anders op te concentreren. En toch weten we ook allemaal dat iemand gemakkelijk eenzaam kan zijn in de menigte. We kunnen vele vrienden hebben en ons toch eenzaam voelen. We kunnen zelfs populair zijn, zoals entertainers, mensen met een hoog aanzien in de gemeenschap of experten in bepaalde gebieden, en toch eenzaam zijn, depressief en met zelfmoordneigingen zitten.

Waarom is de nabijheid van andere mensen niet voldoende om eenzaamheid te verdrijven naar het koninkrijk van de fantasie en de sprookjes?

Alleen Zijn

Eenzaamheid heeft niets te maken met "alleen zijn", met op jezelf aangewezen te zijn. Een eenzaat, iemand die op zichzelf is, lijkt een persoon te zijn die graag alleen is, iemand die geniet van zijn/haar eigen gezelschap. De eenzaat is niet de persoon die zich snel eenzaam zal voelen, omdat hij/zij niet een persoon is die het gezelschap van andere mensen mist. Een kluizenaar is een extreem voorbeeld van iemand die alleen is, maar niet eenzaam.

De waarheid is dat we eigenlijk nooit helemaal alleen zijn. Als mens zijn we intrinsiek verbonden met al het andere in de schepping. We maken een integraal deel uit van het geheel van de schepping. Elke molecule in ons lichaam is al ooit eerder gebruikt ergens anders. De energie, die het individuele menselijke wezen geschapen heeft, maakt deel uit van een groter energieveld, hetgeen de rest zoals planten, dieren, mensen, eigenlijk het hele universum gemaakt heeft. Wij, als individu, maken deel uit van deze schepping en dragen ons steentje bij aan het scheppen van datzelfde universum. Onze individuele band met alle delen van het universum is nu een wetenschappelijk feit. Er bestaat geen ons en hen of ik en jij.

Hoewel we vaak de indruk hebben dat we alleen handelen, of dat we geen deel uitmaken van een talrijke bende, dat we geen verantwoordelijkheid dragen voor het slechte wat er in de wereld gebeurt, is dit een illusie die we gecreëerd hebben in een poging om onszelf te distantiëren van wat we als "verkeerd" beschouwen. Maar wij hebben niet het alleenrecht om juist te zijn. Geen enkele godsdienst, geen enkele regering, geen enkele leraar vertelt de waarheid die alle andere geloofssystemen uitsluit (Zie "Goed & Kwaad"). De Israëlieten hebben gelijk; maar de Palestijnen ook. Hoe komt het dat ze zich aan tegengestelde kanten van het hek bevinden en elkaar bestrijden? Omdat ze geloven, zoals we allemaal doen, dat enkel hun geloof het juiste is. Dit impliceert dat alle anderen verkeerd moeten zijn. Maar, als we het recht hebben om gelijk te hebben, dan moeten al de anderen ook dat recht hebben, anders zouden zij minderwaardige mensen zijn. Als één menselijk wezen méér waard is, beter is, dan een ander, dan heeft deze het recht om zijn/haar wil en geloof op te leggen in een poging om al de anderen beter, slimmer te maken. Maar als alle mensen gelijk zijn, dan moeten ze dezelfde rechten hebben en hierdoor, per definitie, moeten ze allemaal het recht hebben om gelijk te hebben, zelfs als wij geloven dat ze verkeerd zijn.

Dit betekent dat mensen, die wij zien als duivels die "onze" manier van leven vernielen, gelijk hebben dat ze dit doen. Of anders gezegd, ze moeten een goede reden hebben om ons te willen vernietigen. De meest algemene reden is het feit dat op een bepaalde manier deze mensen zich bedreigd voelen. Hoe meer we hen bestrijden, hoe meer bedreigd ze zich gaan voelen en hoe meer ze zich gerechtvaardigd voelen om ons te vernietigen. Hoe beter we kunnen begrijpen waarom ze zich bedreigd voelen, hoe groter ons begrip, hoe beter we het "gelijk" kunnen waarderen in hun geloofssysteem en daden, en hoe minder nood er voor ons zal zijn om onszelf te "verdedigen of agressief te zijn.

Een groter begrip zal ook leiden naar een waardering van het gevoel van samenhorigheid voor al deze mensen. Het zal bijdragen tot het afschaffen van het "isolement" dat mensen zoals dat tegenwoordig ervaren wordt. Hele groepen mensen, hele naties, voelen zich verlaten door de internationale gemeenschap, gewoon omdat de wereld hen niet begrijpt. Dit creëert een hen en ons situatie; een situatie van verdeeldheid, van vrienden en vijanden. Het verduistert het feit dat mensen overal door dezelfde levensstrijd gaan: overleven en hun kinderen opvoeden.

Deze verdeling is door de mens geschapen, voornamelijk om dominantie te verkrijgen. In het Leven zijn we allemaal met elkaar verbonden, zoals we ook verbonden zijn met alle dieren (inclusief bacteriën), planten, planeten en sterrenstelsels. Er bestaat geen afscheiding, enkel samenhorigheid. Als een klein deel in dit hele systeem weigert om zijn rol te spelen, dan zal het hele universum hier de gevolgen van ondervinden. Wat als de boom besluit om niet langer zuurstof uit te ademen? Inderdaad, alle van zuurstof afhankelijk leven op aarde zou zeer snel verdwijnen. Wat als de bacterie weigert aan te vallen om ons voedsel te verteren? Inderdaad, dan zouden we verhongeren. Wat als een lichaam in de ruimte besluit dat het ergens anders naar toe wil gaan en botst met de aarde? Dan kunnen we er zeker van zijn dat de atmosfeer van onze planeet drastisch zal veranderen en gevuld zal worden met giftige gassen. De planeet ontploft misschien helemaal. Als de mens zijn rol niet zou spelen in het ontwikkelen van ons bewustzijn, dan zou de ontwikkeling van het bewustzijn van de schepping drastisch veranderen. Dat is hoe verbonden we zijn met al het andere in het universum.

Voel jij je nog steeds alleen?

Het gevoel alleen te zijn

En toch hebben we soms niet dit gevoel van verbondenheid. We vergeten. We zien ons zelf als gescheiden van al het andere. We kijken door onze ogen en zien wat "daarbuiten" is en ervaren de rest als "binnenin". Dat is waarom we onszelf zijn gaan beschouwen als afgescheiden van de rest van de wereld, van de schepping. Wat we vergeten is dat dit slechts een gezichtspunt is (Zie "Het Standpunt"). We kunnen slechts in één richting kijken en aannemen dat er niets anders is dan datgene dat we zien. We kunnen het hele beeld niet zien waarvan we deel uit maken, precies zoals een bacterie in je darmen geen begrip heeft over het hele lichaam waar het deel van uitmaakt.

Onze hersenen, die verbonden zijn met de rest van de schepping, als deel van ons, kunnen enkel een selectie maken uit al de informatie die ze via ons gepresenteerd krijgen. Er zijn geluidsgolven die ze kunnen horen, er zijn lichtstralen die ze kunnen zien, er zijn gevoelsimpulsen die ze kunnen voelen. Dat is natuurlijk niet helemaal juist: de hersenen kunnen dit allemaal oppikken en dat doen ze ook, het is alleen zo dat het lichaam, dat jij toevallig bezet, niet uitgerust is om het grootste deel van wat er is te "zien". Dus de hersenen, die de toegangspoort zijn tot je psyche (ze zijn NIET de psyche), kunnen je alleen het deel van het hele beeld laten zien dat je lichaam nodig heeft om zijn job binnen het universele bedrijf uit te voeren. Precies zoals de mier een volledig ander begrip heeft van "de wereld", als de bij, de boom of de rots. De wereld is in elk geval hetzelfde, maar het gezichtspunt verschilt helemaal. De wereld die wij ervaren is slechts een klein deeltje van de wereld, het universum, zoals het eigenlijk is. Met onze beperkte mogelijkheden kunnen we geen begrip hebben van de realiteit waar we in leven. Ook de mier weet dit niet.
Dus waar komt mijn gevoel van eenzaamheid dan vandaan?

Zoals we eerder zeiden, eenzaamheid is geen Natuurfenomeen. Het bestaat gewoonweg niet in de realiteit van het universum. Alles is nauw verbonden met al het andere, en het is onmogelijk dat eender welk deel ooit alleen kan zijn.

Anderzijds, ervaren we de wereld op een beperkte manier door onze zintuigen, door de manier waarop we de wereld "zien" en onze plaats erin. Het is dit gezichtspunt dat ons voorziet van een afscheiding; ik en de wereld. Het is dit gezichtspunt dat ons laat merken welke plaats we waarnemen te hebben binnen deze wereld en de binding die we met deze wereld hebben. Familie, vrienden en kennissen helpen allemaal om een beeld van verbondenheid te creëren. Het is een slecht vervangend beeld voor de werkelijkheid, maar voor de meesten onder ons biedt het, meestal, een "gevoel" van erbij te horen. We hebben het "gevoel" dat we een plaats hebben in deze wereld.

Dit gevoel is natuurlijk geen weerspiegeling van de werkelijkheid. In werkelijkheid zijn we heel nauw verbonden en kunnen we niet niet-verbonden zijn. Het gevoel dat we gecreëerd hebben dat ons onze plaats in het leven vertelt, is een kunstmatig gecreëerd "verbond" met mens, land en natie. Dit opgemaakte beeld vervangt de werkelijkheid, omdat deze te groot is, te ingewikkeld voor ons om te begrijpen binnen de beperkingen van ons fysiek wezen. De manier waarop we de kracht en de zwakte van dit verbond waarnemen is de manier waarop we ons een deel voelen van de rest van de wereld. Waar behoor je tot? Bij wie hoor je? Wie zijn je vrienden; wie zijn je vijanden?

Het creëren van deze afscheiding heeft de nood gecreëerd voor een fysieke band om je niet geïsoleerd en alleen te voelen. Deze banden nemen nu de plaats in van de echte verbinding, voor zover we uitgaan van een menselijk gezichtspunt. We voelen ons niet verbonden met het universum, maar we voelen ons verbonden met onze familie, ons land, onze godsdienst enz..

Omdat deze banden niet echt zijn, want ze zijn gemaakt, kan het gevoel van verbondenheid groeien en afnemen, afhankelijk van de manier waarop we onze plaats in de wereld zien. Het is niet dat onze plaats veranderd is, we zien deze alleen anders. Het wegvallen van je familie, je vrienden, je kerk, zal zeker een gevoel van verlies achterlaten. Dit gevoel van verlies geeft je de indruk dat je nu méér alleen bent dan tevoren omdat het verband verminderd of weggevallen is, hetgeen resulteert in een gevoel van eenzaamheid.

Je bent méér alleen in de wereld nu dan voordat je deze banden verloren had. Er zijn nog steeds evenveel mensen in de wereld als voordien. Er zijn nog steeds evenveel mensen in het dorp, de natie of de kerk als tevoren, maar je ziet jezelf nu niet meer met hen verbonden. Eigenlijk ben je nog evenveel met hen verbonden dan voordien, het is alleen dat je meer afstand voelt.

Waarom voelen we nu meer afstand? Mensen geloven dat het hebben van andere ideeën, het anders zijn, het oneens zijn, een scheiding veroorzaakt. We zien dat als we in dezelfde dingen geloven, dezelfde waarden meedragen, dezelfde taal spreken, dat we samen horen. Zo niet, dan moet je wel ergens anders horen maar zeker niet hier. Anders zijn wordt vergeleken met afscheiding. Dit is natuurlijk verkeerd. We zijn allemaal verbonden, en we hebben de verschillen nodig om te kunnen "evolueren". Als niemand anders zou zijn, dan zouden we nog steeds allemaal geloven dat de aarde plat was en dat chemotherapie kanker geneest.

De toekomst van eenzaamheid

Dus, eenzaam zijn bestaat niet. Waar we over praten is meer dan alleen maar zich eenzaam voelen.

Als je je eenzaam voelt omdat je vertrouwt op externe banden om je een gevoel van samenhorigheid te geven, en deze banden ontgoochelen je, dan heb je een keuze. Je kan ofwel weggaan en je verder eenzaam blijven voelen of je kan je waarneming veranderen weg van de beperkingen van het gevoel dat je hebt gecreëerd, en je bewustzijn openstellen voor de universele verbondenheid.

Waar gaat dit in godsnaam over? Dat je je eenzaam voelt is alleen maar een gevoel. Het bestaat niet in de realiteit van de Natuur; het is iets dat jij gecreëerd hebt om je bij te staan. Misschien voelde je dat dit je zou helpen om op meer sympathie te kunnen rekenen? Misschien voelde je dat het zou helpen zodat mensen je meer aandacht zouden geven? Ongeacht, jijzelf hebt dit gevoel van eenzaamheid gecreëerd met een bedoeling, bewust of niet. Dus als jij het gecreëerd hebt dan heb je ook de macht om het ongedaan te maken, het te veranderen. Zorg dat je psyche voorbij gaat aan de weggevallen banden die je rondom jou had en richt je aandacht op de onderlinge verbondenheid van alles binnen de schepping. Kijk verder dan de kortzichtigheid van de zintuigen van het fysieke. Voel je plaats in het universum. Concentreer je op wat je moet doen, op wat je voelt dat juist is voor jou, of iemand het hier nu mee eens is of niet. Je hebt de goedkeuring van mensen niet nodig als je al de universele goedkeuring hebt!

Bovendien, als je je wilt vastklampen aan je gevoel van eenzaamheid, als je er niets aan wilt doen, dan is dat ook goed. Als het je gelukkig maakt dat je je eenzaam voelt, doe dan zo door en geniet ervan. Als het je niet gelukkig maakt en je het niet wil veranderen, bereid je dan voor om ongelukkig te blijven.

Eenzaamheid is een wegwijzer die je vraagt om een beslissing te nemen in welke richting je wil gaan. Jij zit op de bestuurdersstoel; jij kiest.