Onze Ware Vijand is Angst

Patrick Quanten

Het valt me op dat de mensheid het eerste deel is van de totale creatie van levende organismen die in voortdurende angst leeft. Alle andere planten en dieren leiden een leven gebaseerd op het accepteren van hun omgeving in alle rust en vrede. Ze houden zich, intuïtief, bezig met overleving. Dit houdt uiteraard ook het overkomen van gevaar in. Wat wel opvalt, is dat zij zich hierover geen zorgen maken. Ze zijn allemaal uitgerust met bepaalde vaardigheden om bepaalde gevaren die in hun omgeving aanwezig zijn de baas te kunnen, zowel in termen van verweer wanneer ze zich in zulke gevaarlijke omstandigheden bevinden alsook in termen van het ontlopen van potentieel gevaarlijke toestanden. Wanneer er daarentegen geen gevaar aanwezig is dan hebben ze vrede met hun omgeving. Zij aanvaarden hun wereld zoals die is. Zij aanvaarden hun leven zoals het is en zij tonen geen angst dat dit op een bepaald punt aan zijn einde zal komen en geen angst over het niet genoeg hebben om te overleven. Alhoewel er een innerlijke drang naar overleven is bestaat er geen angst niet te overleven. Het is een leven gebouwd op ‘het is wat het is’.

Bekijk het contrast met het menselijke leven. Vanaf het ontstaan, voor zover we dit kunnen natrekken, is de mens bang geweest voor de wereld waarin ze leven en de gevaren die daarin aanwezig zijn, alsook een angst voor elkaar. Tenminste dat is wat de geschiedkundigen ons laten geloven. Deze angst wordt gedreven door een gevoel dat er een mogelijkheid bestaat dat men iets kan kwijt geraken of tekort kan komen of ‘potentieel’ niet genoeg kan hebben van iets dat men nodig heeft. Het tekort aan iets waarvan men het gevoel heeft dat men het nodig heeft leidt hen te geloven dat men er zonder niet verder kan leven. Vandaar dat men niet enkel zo’n bezit gaat verdedigen maar men gaat er ook naar op zoek en zal zelfs proberen om het te veroveren. Men zal proberen om het iemand anders afhandig te maken om het dan zelf goed te bewaken en het voor zichzelf te behouden. De hoger ontwikkelde dieren vertonen dit gedrag ook maar enkel wanneer het om voedsel gaat. Ze vergaren en stapelen het mogelijks, en verbergen het om het later te kunnen gebruiken. Alhoewel het zeer waarschijnlijk is dat dit in het prille begin ook voor de mens het geval was dan heeft zich deze tendens langzaam uitgebreid naar andere aspecten dan enkel de voedselvoorziening. Het menselijke leven lijkt meer en meer ‘afhankelijk’ te worden van een grotere variëteit aan dingen en situaties die men onder controle moet weten te houden. We kunnen ons niet, zo lijkt het, veroorloven om ze te verliezen als we nog verder willen leven.

Hoe meer angst we hebben hoe meer ons leven erdoor geregeerd wordt. Het voorkomen van het verlies van iets, zoals voedsel bijvoorbeeld, is één ding. Het beschermen van honderden zaken tegen diefstal, tegen vergeten dat we het hebben of tegen het eenvoudigweg verdwijnen ervan betekent dat wij voortdurend heel alert moeten zijn. Het is dan noodzakelijk dat wij van het ene naar het andere blijven rennen om ons ervan te overtuigen dat het nog steeds aanwezig is en dat het veilig opgeborgen ligt. We vinden beschermingsmaatregelen uit zoals sloten en sleutels, alarmsystemen en soldaten. Nochtans toont de geschiedenis ons dat, ongeacht hoe hoog het beveiligingsniveau dat we voorzien ook is, we op een gegeven moment onze waardevolle bezittingen kunnen kwijt geraken aan iemand of iets anders. Het kan meegenomen worden door andere mensen of dieren, of het kan verrotten en verdwijnen of zo verzwakken dat het vanzelf verandert. Dit is niet anders dan wat het leven zelf ook doet ondanks al onze inspanningen om het in stand te houden. Het kan niet voor altijd bewaard blijven of onveranderd blijven. We zullen mensenlevens verliezen waarvan we het gevoel hebben dat we ze nodig hebben in ons leven, mensen waar we niet zonder kunnen leven, of daar zijn we tenminste van overtuigd geraakt.

Het verliezen van dingen die essentieel zijn in ons leven betekent eigenlijk dat we er zonder niet kunnen leven. Het betekent letterlijk dat ons leven beëindigd wordt op het moment dat zulke dingen van ons afgenomen worden. Een voorbeeld hiervan is lucht, zuurstof. Daar kunnen we van getuigen dat het onmiddellijke resultaat de dood zal zijn. Verwijder de zuurstof uit onze omgeving en wij sterven binnen een paar minuten. Een iets langere tijd is er nodig om een gelijkaardig effect te bekomen door het gebrek aan water en nog een langere tijd door het gebrek aan voedsel. Nochtans kan de mens, net als alle andere dieren, een hele tijd leven zonder voedsel. Vandaar dat het gebrek aan voedsel geen ‘hoge prioriteit’ inneemt. Wanneer er voedsel tekort is dan hebben we tijd om dit alsnog te vinden. Het zonder voedsel zitten op een bepaald moment in ons leven staat dus niet gelijk met ‘er zonder niet kunnen leven’.

Als we kijken naar onmiddellijke levensprioriteiten dan blijken er niet zo erg veel te bestaan. Er zijn vele dingen waar we bang voor zijn om ze te verliezen omdat we vrezen dat we er zonder niet kunnen leven die feitelijk niet zo essentieel zijn voor het leven als we geloven. Maar eens je zoiets wel gelooft zal jouw systeem er alles aan doen om het vast te houden, juist omdat het gelooft dat jouw leven zal eindigen van zodra je het verliest. Het is ook opvallend dat deze overtuiging niet verandert wanneer we zelf ervaren dat het verlies niet leidt tot het einde van ons leven. Op een of andere manier slagen we erin om onze eigen ervaring te negeren en ons te blijven vastklampen aan het verhaal, het geloof, waar de natuur ons van toont dat het vals is. Hoe doen we dit? En belangrijker nog, waarom doen we het?

Maar alvorens we het daarover hebben is het belangrijk om te beseffen dat niets van al het bovenstaande enig belang heeft tenzij leven in angst op zich geen goed idee is. Laten we dan eerst eens kijken welk effect angst heeft op ons leven.

Op het congres van het Neurowetenschappelijk Opvoedkundig Instituut in 2017 werd een vrijdagsessie gewijd aan de fysiologische effecten van angst en het verband met welzijn. Er werden verschillende specifieke effecten op ons leven vermeld. Hier zijn de conclusies zoals die voorgesteld werden door Mary D. Moller, PhD, DNP, ARNP, PMHCNS-BC, CPRP, FAAN, geassocieerde professor, Pacific Lutheraanse Universiteit School voor Verpleging, en directrice van de Psychiatrische Diensten, Noordwest Centrum voor Geïntegreerde Gezondheid.

Moller verduidelijkte de potentiële consequenties van angst op het algemene, het fysische, het emotionele, het milieu en de spirituele gezondheid. De potentiële effecten van chronische angst op de algemene gezondheid zijn onder andere:

Dysfunctie van het immuunsysteem
Dysfunctie van het endocriene systeem
Veranderingen in het autonome zenuwstelsel
Verstoring van de waak/slaap cyclus
Eetstoornissen
Veranderingen in de hypothalamus-pijnappel-adrenale as

De potentiële effecten van chronische angst op de fysieke gezondheid zijn onder andere hoofdpijnen die leiden tot migraines, spierpijnen die leiden tot fibromyalgie, lichaamspijnen die leiden tot chronische pijn, en ademhalingsmoeilijkheden die leiden tot astma, volgens Moller.

De potentiële effecten van chronische angst op de emotionele gezondheid zijn onder andere:

Dissociatie van het zelf
Onmogelijkheid om liefdevolle gevoelens te koesteren
Aangeleerde hulpeloosheid
Fobische angst
Stemmingswisselingen
Obsessief-compulsieve gedachten

De potentiële consequenties van chronische angst op de gezondheid van het milieu zijn onder andere:

Het blijven leven in angstaanjagende situaties vanwege de onzekerheid die veranderen met zich meebrengt en de ongekende daaraan verbonden gevaren
Onvermogen om veilige huisvesting te vinden
Onvermogen om het huis te verlaten vanwege paranoia

De potentiële consequenties van chronische angst op de spirituele gezondheid zijn onder andere:

Bitterheid/angst aangaande God en anderen
Verwarring/walging van God of religie
Verlies van vertrouwen in God en/of de geestelijken
Verwachten dat God het moet goed maken
Wanhoop in relatie tot het waargenomen verlies van spiritualiteit

Als laatste verklaart Moller dat angst de leercapaciteit beïnvloedt.

“De hersencapaciteit om aangeleerde kennis op te roepen is afhankelijk van specifieke chemische condities”, zegt Moller. “Chemische veranderingen kunnen de perceptie van zintuiglijke informatie verstoren, hetgeen op zijn beurt de opslag van deze informatie verstoort.”

Wanneer de hersenen hyper gestimuleerd zijn dan kan het opslaan van informatie onvolledig zijn en meer informatie wordt dan opgeslagen in het non-verbaal geheugen, zegt Moller. Dit vervormt de opgeslagen input en het oproepen van deze informatie wordt hierdoor beïnvloed.

Het lijkt me dat alle belangrijke aspecten van het leven diepgaand worden aangetast door het leven in angst. Waarom doen we dit dan? Als het zoveel schade toebrengt en het basis functioneren van ons leven op deze manier vervormt, waarom heeft de mensheid hier dan nog geen antwoord op gevonden? Er moet een drijfveer zijn waarom dit spel blijvend gespeeld wordt. Er moet een drijfveer zijn waarom wij dit spel blijven spelen, hetgeen ons belet af te wijken van dit pad om in angst te leven.

Het opslaan van zintuiglijke input en de oproeping van deze informatie wordt beïnvloed. Met andere woorden, leven in angst zorgt ervoor dat wij de werkelijkheid niet meer kunnen zien en dat wij niet meer in staat zijn de dingen die wij ons herinneren op een normale en logische manier met elkaar te verbinden. Dus zijn we verward zonder onze verwardheid nog te kunnen herkennen. Zelfs als we met de waarheid geconfronteerd worden kunnen we deze niet meer herkennen. We kunnen zelfs niet meer herkennen dat we in angst leven. Het leven in angst wordt nu geregistreerd als normaal. Wij zijn nu letterlijk een wereld van fantasie, een fabeltjeswereld, binnengestapt.

En hier is het meest interessante aan het leven in angst. We zullen ermee doorgaan omwille van de onzekerheid die gepaard gaat met het eruit stappen. Wij zijn zelfs bang om uit de angst genererende situatie te stappen! Hoe goed is dat dan! En wij zijn ons zelfs niet eens bewust van onze angst om eruit te stappen. Eens je mensen lang genoeg in angst hebt laten leven zullen zij zelf weigeren om uit die situatie te stappen, omdat ze te bang zijn voor wat er zou kunnen gebeuren wanneer zij dat doen. Jackpot! Dat is waarom wij dit blijven doen.

Op dit punt aanbelandt, kan men de gevangenispoort wijd open zetten en de mens zal zijn cel niet verlaten. Beter de duivel die we kennen, lijkt wel het motto te zijn. De vraag is echter: Hoe goed kennen we die duivel wel echt? Onze geest is zo doordrenkt van angst dat het wel de mogelijkheid onder ogen ziet dat we het slechter zouden kunnen maken door te veranderen. Het overweegt nooit de mogelijkheid dat wij het weleens beter zouden kunnen maken. Wij beslissen om vast te houden aan wat we hebben, ook al ‘is dit niet perfect’, zelfs als niemand ooit beweerd heeft dat het leven op een of andere manier perfect zou moeten zijn. En inderdaad staan wij er dan op te kijken dat iemand - God, de paus, de koning of president of wie dan ook - het voor ons gaat veranderen, het probleem gaat oplossen. En wij zullen hem de schuld geven geen goed werk te leveren.

Wanneer je mensen lang genoeg opsluit en hen vertelt dat dit voor hun eigen goed is en voor hun eigen veiligheid dan zullen zij de gevangenis niet meer durven te verlaten. Zij zijn zich niet langer bewust van het feit dat zij in een gevangenis leven. Men kan dan, zonder enig risico, de deuren openen, hen vertellen dat zij vrij zijn, en zij zullen weigeren om naar buiten te gaan. Vertel hen dat zij het recht hebben om hun eigen keuzen te maken en zij zullen je smeken om advies. Vertel hen dat er niet langer enig gevaar dreigt buiten de gevangenismuren en zij zullen je smeken om de deuren te sluiten. Vertel hen dat zij nu hun eigen leiders kunnen aanstellen en zij zullen je smeken om aan te blijven en hen te vertellen wat zij moeten doen.

De hengst is gebroken. De machtige onstuimige hengst wordt in zijn gedrag een schaap. Het leven waar hij voor voorbestemd was is voorbij en kan niet hersteld worden omdat zijn mentale kracht het lichaam verlaten heeft. Hij is niet langer aanwezig in het lichaam dat men aanschouwt. En hij is zich niet eens bewust dat er iets veranderd is.

Nu zijn we er achter gekomen hoe we er toe gekomen zijn om onze eigen ervaringen aan de kant te schuiven ten voordele van een verhaal dat ons verteld wordt. Door mensen in angst te laten leven, door hen voortdurend op potentiële gevaren te wijzen, kraak je hun identiteit, hun individualiteit. Mensen zijn zich niet langer bewust dat ze gespeeld worden. Mensen zijn bereid om, vrijwillig, de richtlijnen te volgen van hen die hun ‘waarschuwen’ voor gevaren. Mensen zijn zich niet bewust van de realiteit waarin zij leven. Mensen weten enkel nog, herinneren zich enkel nog, de virtuele wereld waarover men hun verteld heeft. Mensen zijn zich niet langer bewust van zichzelf en van hun eigen krachten. Mensen zijn als mens gebroken. Het is zelfs terecht om hen robotten te noemen, omdat in vele aspecten mensen enkel nog instructies opvolgen. Mensen zijn zich niet meer bewust dat zij enkel nog instructies volgen. Mensen zijn zich niet langer bewust dat hun ‘vrije’ reactie en hun ‘vrije’ keuzen niets meer zijn dan voorspelbare reactiepatronen van een voorgeprogrammeerd robotsysteem.

Het enige dat nog overblijft is de angst zelf, het gevoel van dreiging. Alles en iedereen wordt een potentieel gevaar. Men vertelt ons om zachtmoedig te zijn, om empathisch te zijn, tegenover anderen, om geen onderscheid te maken, en om anderen de ruimte te gunnen zodat zij kunnen bekomen wat zij nodig hebben. Tegelijkertijd toont men ons dat anderen een potentieel gevaar voor ons zijn. Maar aangezien we vriendelijk en liefdadig moeten zijn en aangezien we, zo vertelt men ons, zelf niet weten wat voor ons gevaarlijk is, moeten we het maar aan de overheid overlaten om hiermee om te gaan. Dat is voor iedereen het beste aangezien bijna alle gevaar voor de meesten onder ons gewoon onzichtbaar is. En eens te meer zijn wij ons niet langer bewust van het feit dat wij ons bedreigd voelen, omdat het aan de overheid is om met de vinger te wijzen naar het onzichtbare gevaar. Met de vinger wijzen, maar dan enkel in woorden want er bestaat geen fysieke realiteit van dit onzichtbare gevaar. Wij kunnen niet langer een evaluatie maken van echte gevaren voor ons leven. Wij moeten ons maar verlaten op de overheid. Als wij niet langer in staat zijn om uit te maken wat nu echt voor ons persoonlijk een gevaar inhoudt, een bedreiging voor onze veiligheid, dan zijn wij volledig afhankelijk van de begeleiding van anderen, van diegenen die zichzelf ‘de autoriteit’ noemen. En wij zijn ons ook niet langer bewust van het feit dat die ‘anderen’ de gevangenisbewakers zijn, dezelfde mensen die ons opgesloten hebben en de voortdurende angst in ons onderhouden. Dezelfde mensen, organisaties, die ons onzichtbare vijanden aansmeren zijn juist diegenen die voor onze veiligheid zullen instaan. De angst wordt aangewakkerd door een onzichtbare vijand, waar men ons over vertelt, en de bescherming bestaat uit het volgen van het advies en de begeleiding van die mensen, die organisaties, die de dreiging van de onzichtbare vijand in het leven hebben geroepen. Het mag nu wel duidelijk zijn dat ‘zij’ de enigen zijn die ook maar iets weten over deze dreiging want zij zijn de enigen die zich ervan ‘bewust’ zijn. Dus luister je maar beter, want anders …

De angst als een gevoel van onmiddellijke dreiging in onze omgeving is ons uit handen genomen. Wat jij persoonlijk als bedreigend ervaart, als je nog steeds in staat bent om jouw eigen angst in echte situaties te herkennen, wordt door de autoriteiten als irrationeel, onrechtvaardig naar anderen toe, racistisch, extremistisch, fobisch in eender welke vorm bestempeld. Jouw persoonlijk voelbare natuurlijke angst wordt gedevalueerd ten voordele van een idee van dreiging dat zijn bron vindt ergens ver weg van jouw persoonlijke dagelijkse leven. Wij zitten opgesloten in een geloofssysteem dat ons wijs maakt dat de overtuiging van een ander, een zelf geproclameerde overheid, betrouwbaarder is dan je eigen zintuiglijke ervaring.

Heb jij er genoeg van? Is het voor jou genoeg geweest om in angst te leven zonder te beseffen dat jij artificieel in een hoge alertheidstatus gehouden wordt? Wil jij jezelf van zulke tirannie bevrijden? Dan is een belangrijke vraag: Ben jij bereid om een tijdperk van verwarring en twijfel binnen te stappen?

Omdat we de voortdurende angst waarin we leven niet langer voelen is ons bewustzijn niet in staat om dit te herkennen. Dus kan je er op deze manier ook niets aan doen. De meest directe weg om hier uit te geraken is om je vast te klikken aan het idee dat alles in jouw omgeving erop gericht is om de angst in de bevolking te blijven aanwakkeren. Je moet dit niet voor jezelf bewijzen. Je moet het enkel geloven. Wantrouw de wereld waarin je leeft en vrees alles in die wereld, in de zin dat jij begrijpt dat je er uit weg moet. Je kan er nog steeds mee omgaan maar doe dit dan tegen een achtergrond van het weten dat niets in de buitenwereld is wat het lijkt te zijn.

Eens je dit als jouw prioriteitsbewustzijn vast hebt dan kan je beginnen met veranderingen door te voeren in hoe je met die wereld omgaat. Benader het leven, niet vanuit angst, maar vertrouw op je eigen kunnen. Steun op je eigen gedachten, op je eigen voelen, en weiger je te engageren in iets dat je zelf niet ervaart. Het doet er niet toe wat er in een ander land gebeurt. Als je op het platteland leeft dan doet het er niet toe wat er in de hoofdstad gebeurt. Je buren, die zijn belangrijk. Het dorp is belangrijk. Je eigen tuin is belangrijk. Beetje bij beetje moet je weer je eigen autoriteit worden. Ik zeg ‘weer’, omdat mensen dit eens waren, lang voor ze overweldigd werden door potentiële gevaren die ze zelf niet ervaarden. Historisch ging het eerst en vooral om je land en je levensonderhoud dat van je afgepakt zou worden door een buitenlandse, een vreemde, macht, eentje die je zelf nooit was tegengekomen maar waarvan men zei dat je er bang voor moest zijn. Nu is die vreemde macht een onzichtbaar gevaar geworden, dat zich schuil houdt tussen jouw buren, vrienden en familieleden. Herstel de kracht van je eigen oordeel, de kracht van je eigen keuze en de kracht van je eigen persoonlijke manier om met reële bedreigingen in je leven om te gaan.

Eerst een geloof dat alles in de buitenwereld bedoeld is om jou opgesloten te houden.

Dan, reageer enkel op de realiteit van het leven zoals jij dat persoonlijk observeert en ervaart.

Daarna wordt het noodzakelijk dat jij je eigen oplossingen zoekt voor de problemen waar je mee geconfronteerd wordt. Wanneer je toch nog advies nodig hebt dan wees je ervan bewust dat ‘de expertise’ van een ander niets meer is dan de mening van een ander persoon. Hoe goed ken jij deze persoon? Waar heeft deze persoon zijn kennis vergaard? Men kan op vele manieren een varkentje wassen. Evalueer het advies dat je ontvangt en vertrouw op je eigen oordeel, meer dan op dat van een autoriteit. Wanneer je een expert gebruikt, zorg ervoor dat jij beslist wat bij je past, en niet de expert. Het is jouw leven, en er kan maar één autoriteit zijn in jouw leven en dat ben je zelf.

Dit is het pad om jezelf te bevrijden van de ketens van angst. Men heeft ons binnen de muren van het fort gelokt met het excuus dat we daar veilig zouden zijn voor de gevaren die buiten de muren ons zouden kunnen bedreigen. Wij leven in sardineblikjes bij elkaar, in onmenselijke omstandigheden, omstandigheden waar geen ruimte is voor de ontwikkeling van een mens, maar tenminste zijn we veilig. We zijn persoonlijk die gevaren, waar men ons zo tegen gewaarschuwd heeft, nooit tegengekomen, maar omdat we ook het risico niet durven nemen beslissen we om toch maar binnen de wallen te verblijven. Nu verhongeren we, verstikken we in onze eigen afval, vechten we onder mekaar omdat we zo geïrriteerd, gefrustreerd en verveeld zijn. En bang, heel heel erg bang! Maar we gaan nog steeds niet naar buiten. De meesten van ons zijn zelfs vergeten dat er nog een wereld bestaat buiten de muren van het fort. En het is geen buitenaardse leven dat daar floreert. Het is onze eigen natuur. Het is onze natuurlijke wereld. Het is niet gebouwd met betonmuren, met aangeleerde gedragspatronen, met strafbare overtredingen. Het bestaat uit natuurlijke cycli van leven en dood. Het bestaat uit alles waar onze eigen natuur op een gewone, natuurlijke, manier mee om kan gaan omdat het er een natuurlijke affiniteit voor heeft.

Jij kan ook leven in een wereld waarin je niet op elk moment voor iets bang moet zijn.

Jij kan ook leven in een wereld waarin je controle hebt over je eigen leven, je eigen kleine stukje leven binnen die grote creatie van leven.

Jij kan ook leven in een wereld waarin je vredig kan slapen zonder hoge muren en ingenieuze sloten om je te beschermen.

Jij kan ook leven in een wereld waarin je kan wakker worden zonder bang te moeten zijn dat iets verschrikkelijks met je gebeurd is gedurende de nacht.

Wanneer jij de natuur je hand reikt en samen op pad gaat met die natuur dan weet je zeker dat je leven niet de verkeerde richting zal uitgaan. Jouw natuurlijke wegenkaart zal je altijd leiden naar waar jouw leven hoort te zijn. Vertrouw erop om waarheid te vinden in de natuur.

Oktober 2022